Конкур: шеберлік пен батылдықтың сынға түсер тұғыры

Конкур дегеніміз не?

Конкур — ат спортының ең динамикалық және көрерменге әсерлі түрлерінің бірі. Бұл спортта шабандоз бен жылқы арнайы дайындалған алаңдағы кедергілерді белгілі бір тәртіппен және белгіленген уақытта өтуі тиіс.
Негізгі мақсат — ешбір кедергіден құламай, уақыт шегінде және айып ұпайынсыз мәреге жету.

Бұл спорт түрі техника, батылдық, үйлесім және сенім секілді қасиеттердің үйлесімін талап етеді. Конкур — ат пен адамның нағыз серіктестігін көрсететін өнер деуге болады.

Тарихы

Конкур тарихы XVIII ғасырдың соңы – XIX ғасырдың басында Англияда басталған. Сол кезде ауылдық аймақтарда аңшылық маусымы кезінде шабандоздар биік дуалдар мен орларды атпен секіріп өтетін болған.
Осы тәжірибе кейін спорттық жарыс түріне айналды.

Алғашқы ресми конкур жарысы 1864 жылы Ирландияда өткен. 1900 жылы Парижде өткен II Олимпиада ойындарында конкур алғаш рет олимпиадалық спорт түрі ретінде енгізілді.
Қазіргі таңда конкур жарыстары Халықаралық ат спорты федерациясы (FEI) ережелері бойынша өткізіледі.

Негізгі ережелер

• Кедергілер биіктігі: 80 см-ден бастап 160 см-ге дейін.
• Басты қағида: Тұрақтылық пен дәлдік.
• Айып ұпайлары:
  • Кедергіні құлату — 4 ұпай
  • Аттың тоқтауы немесе қателесуі — 4 ұпай
  • Уақыттан асып кету — әр секундқа 1 ұпай
• Жеңімпаз: ең аз айып ұпай жинап, ең жылдам уақыт көрсеткен жұп.

Жарыс түрлері

1. Классикалық маршрут — стандартты кедергілер тізбегі.
2. Жетекші айналым (Jump-off) — тең нәтиже көрсеткендер үшін қосымша қысқа әрі биік кедергілермен өтетін жарыс.
3. Эстафета немесе командалық жарыс — бірнеше шабандоз бір команда атынан шығып, жалпы нәтиже есептеледі.
4. Six Bar (Алты кедергі) — әр айналым сайын кедергілер биіктігі ұлғайып отырады.

Қызықты деректер мен рекордтар

Ең биік секіру рекорды:
Чилилік шабандоз Альберто Ларрагибель 1949 жылы Чилиде 2 метр 47 см биіктікке секіріп, әлем рекордын орнатқан. Бұл рекорд әлі күнге дейін жаңартылған жоқ.

Ең ірі жарыстар:

• Олимпиада ойындары
• Әлем чемпионаты (FEI World Equestrian Games)
• Әлем кубогы сериясы (FEI World Cup Jumping)
• Евразиялық лига кезеңдері — Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Грузия, Иран елдерінде өтеді

Конкурдың Қазақстандағы дамуы

Қазақстанда конкур 1950-жылдардан бастап дами бастады. Соңғы жылдары елімізде бұл спорт ерекше қарқын алып келеді.

• Жыл сайын Қазақстан чемпионаты, ҚР Кубогі, FEI Eurasian League кезеңдері өткізіледі.
• Астана, Алматы, Шымкент қалаларында халықаралық стандартқа сай ареналар жұмыс істейді.
• Жасөспірімдер арасында да бұл спортқа қызығушылық артып келеді.

Конкур — тек спорт емес, жылқы мен адамның үйлесімін, сенімін және табандылығын көрсететін ерекше мәдени құбылыс. Ол сұлулық пен ерік-жігердің, тепе-теңдік пен батылдықтың көрінісі.